User experience to termin, którego geneza sięga lat 90. XX w. Wówczas Donald Norman dołączył do zespołu Apple w charakterze architekta UX. Ze względu na swoje powiązania z naukami kognitywnymi, które wykorzystywał w swojej pracy, możemy śmiało powiedzieć, że został pierwszym badaczem UX.
Dzisiaj badania są nieodzownym elementem działań specjalistów UX. Jak twierdzi inny słynny badacz UX Jakob Nielsen, wystarczy zaledwie pięcioro badanych, aby uzyskać wartościowe informacje na temat użyteczności zarówno strony internetowej, jak i aplikacji czy nawet przedmiotów.
Strona internetowa może zrobić pierwsze wrażenie na potencjalnym kliencie tylko raz. Statystycznie użytkownicy wyrabiają sobie opinię o stronie w 50 milisekund. W mgnieniu oka więc decydują, czy pozostaną na niej i zaufają Twojej marce, czy wręcz przeciwnie – zamkną kartę i już nigdy nie wrócą.
Warto więc poświęcić czas i środki na to, aby przeprowadzić badania użyteczności strony internetowej. Jeżeli nie wiesz, jak właściwie to wygląda i na co zwrócić uwagę, przeczytaj artykuł. Wyjaśniam w nim, jakie są rodzaje badań, kiedy najlepiej je wykonać i jakie metody możesz wykorzystać w swoich projektach.
Dowiedz się więcej o badaniach użyteczności
Celem badań UX jest zebranie doświadczeń i informacji zwrotnej od użytkowników, a także weryfikacja ich oczekiwań i wymagań dotyczących danego projektu. Kolejnym krokiem jest wdrożenie zaplanowanych rozwiązań, których celem jest sprostanie określonym wcześniej wymaganiom, a także usprawnienie interakcji np. na stronie internetowej.
Do najczęściej przeprowadzanych badań należą ankiety, wywiady pogłębione czy testy A/B. Badania mogą być przeprowadzone grupowo lub indywidualnie. Mogą także być moderowane przez badacza w czasie rzeczywistym. Niemoderowane badania zaś najczęściej polegają na wykonaniu przez użytkownika określonego scenariusza, sekwencji zadań. Na ogół badania grupowe przeprowadzane są stacjonarnie, natomiast indywidualne spotkania z powodzeniem realizowane są online.
Zwiększ swoją widoczność w sieci z naszym profesjonalnym pozycjonowaniem! Przejrzyj nasz cennik pozycjonowania i podejmij decyzję o sukcesie online.
Przekonaj się o korzyściach z badań użyteczności
Lepiej zapobiegać niż leczyć – to przysłowie idealnie oddaje najważniejszą zaletę przeprowadzenia badań użyteczności strony. Badania wykonane przed przystąpieniem do projektowania albo na wczesnym etapie projektu pozwolą wyeliminować wiele błędów i nieintuicyjnych rozwiązań, zanim strona trafi do realizacji i finalnych klientów.
Badania UX pomogą także:
- zaprojektować stronę dostosowaną do wymagań grupy docelowej,
- wyjaśnić różnicę zdań w zespole projektowym,
- oprzeć projekt na faktach, a nie przeczuciach twórców,
- wdrożyć innowacyjne rozwiązania i konkurować z innymi markami z branży,
- odkryć nietypowe zachowania użytkowników, nieuwzględnione w scenariuszach,
- ułatwić użytkownikowi ociągnięcie celu, a tym samym zwiększyć konwersję i zniwelować współczynnik odrzuceń.
Może wydawać się, że badania UX to kosztowny i czasochłonny proces. Jednak korzyści wynagradzają poniesione koszty. Zwłaszcza gdy okaże się, że Twoja świeżo utworzona strona nie przynosi spodziewanych konwersji i zmuszony jesteś do nieustanych przeróbek i tworzenia kolejnych kosztownych wersji. A utracone konwersje mogą już nigdy do Ciebie nie powrócić właśnie ze względu na złe doświadczenia z użytkowaniem.
Zlecając badania UX, pamiętaj o przesłaniu słynnej badaczki UX Carol Barnum, która zaznaczała, że nikt Ci nie pokaże tego, co działa, a co jest do poprawy, lepiej niż sam użytkownik Twojej strony internetowej.
Podpowiadamy, kiedy wykonać badania UX
Przeprowadzenie badań na początku prac projektowych pozwoli wyeliminować podstawowe błędy i skupić się na innowacyjnych rozwiązaniach. Natomiast kolejne badania warto wykonać po wdrożeniu strony internetowej, aby upewnić się, że zakończony projekt spełnia oczekiwania odbiorców.
Okresowe badania UX warto przeprowadzać w przypadku dużych zmian na stronie czy ofercie. Badania warto również wykonać, kiedy widoczny jest jakiś problem na stronie, np. zwiększa się liczba porzuconych koszyków albo konwersja jest niska w porównaniu z liczbą odwiedzin. Innym momentem dobrym na badania jest redesign, czyli odświeżenie strony internetowej.
Rodzaje badań, jakie masz do dyspozycji
Badania użyteczności dzielimy na te ilościowe i jakościowe. Jak sama nazwa wskazuje, wyniki badań ilościowych są stricte liczbowe. Badacze skupiają się przede wszystkim na statystykach (np. w Google Analytics czy heatmapach), z których wyciągają kluczowe informacje.
Natomiast badania jakościowe to opisy, komentarze i spostrzeżenia w formie tekstowej. Oparte są na scenariuszu, w którym określone są pewne zadania. Użytkownik podąża za zaleceniami, testując ścieżki i czynności, które można wykonać na stronie. Analiza jego zachowania pozwoli Ci zweryfikować, jak się porusza po stronie, czy interfejs jest intuicyjny, a architektura informacji zrozumiała.
Badania jakościowe
Metody jakościowe opierają się przede wszystkim na obserwacji odbiorców podczas korzystania ze strony internetowej. Badanie odbywa się zazwyczaj w małych grupach, kilku- czy kilkunastoosobowych. Użytkownicy wykonują określone zadanie, np. mają za zadanie dodać wybrany produkt do koszyka i zrealizować zakup albo znaleźć daną informację na stronie używając dostępnych funkcjonalności.
Badania jakościowe powinny być przeprowadzane bez poczucia presji czasu w lokalizacji możliwie jak najbardziej neutralnej i naturalnej. Pytania powinny być otwarte i nie sugerować odpowiedzi. Dane interpretuje się, odnosząc się do indywidualnych doświadczeń każdego użytkownika. Ale istnieje też ryzyko, że badacz zinterpretuje wyniki przez swój pryzmat, dlatego ważne jest, aby minimalizować wpływ osoby badającej.
Dzięki badaniom jakościowym możesz dowiedzieć się, dlaczego użytkownik ostatecznie nie zakupił produktu albo co najbardziej przykuło jego uwagę na stronie. Podczas badań uzyskasz odpowiedź, gdzie dokładnie leży problem, jaka jest jego przyczyna i ile osób ma z nim do czynienia.
Pamiętaj, że badania jakościowe nie są prawdą uniwersalną. Zmiany kulturowe, społeczne, technologiczne i rynkowe wpływają na ich wyniki. Dlatego po wykonaniu badań skorzystaj z nich tu i teraz, a przy kolejnej okazji zleć powtórzenie badania.
Metody badań jakościowych
Do najczęściej używanych metod badań jakościowych możemy zaliczyć:
- wywiad indywidualny,
- grupy fokusowe,
- testy użyteczności.
Indywidualne wywiady, czyli rozmowy jeden na jeden moderatorów z użytkownikami, oparte są na scenariuszu. Badacz omawia z badanym wybrane cechy produktu i podpytuje go o różne funkcjonalności na stronie internetowej.
Grupy fokusowe natomiast polegają na rozmowie moderatora z grupą użytkowników. Badani mogą odpowiadać na pytania badacza w formie ustnej lub pisemnej. Podczas badań stacjonarnych często wywiązuje się ciekawa dyskusja, z której badacz może wysnuć interesujące wnioski.
Testy użyteczności mogą być moderowane przez badacza. W trakcie ich trwania badani wykonują określone zadania, sprawdzając działanie poszczególnych procesów i weryfikując różne scenariusze.
Pamiętaj, żeby dobrać odpowiednią metodę nie tylko do swoich potrzeb projektowych, ale też do zasobów czasowych, finansowych i organizacyjnych.
Badania ilościowe
W przeciwieństwie do badań jakościowych badania ilościowe opierają się na konkretnych danych liczbowych. Są prostsze do wdrożenia, a narzędzia analityczne najczęściej już są znane Tobie i Twoim pracownikom (np. Google Analytics). Dzięki nim poznasz odpowiedzi na pytania: ile i jak często. Pozwalają na oszacowanie skali zjawiska. Aby było to możliwe, a wyniki okazały się reprezentatywne, wielkość grupy badanych nie powinna być mniejsza niż 30 osób. Dzięki badaniom ilościowym zweryfikujesz czas spędzony na stronie internetowej i precyzyjnie określisz miejsce, w którym użytkownicy np. porzucają koszyk.
Zaletą badań ilościowych jest ich obiektywny wymiar. Narzędzia do pomiarów opierają się na danych statystycznych i umożliwiają porównanie wyników w czasie. Natomiast pamiętaj, że ilościowe badania nie zdefiniują problemów, na które natknęli się użytkownicy, i nie zasugerują Ci odpowiednich rozwiązań.
Metody badań ilościowych
Wśród najbardziej popularnych metod badań jakościowych możemy wyróżnić:
- heatmapy i eye tracking,
- testy A/B,
- ankiety,
- card sorting.
Eye tracking to metoda pozwalająca na śledzenie ruchu gałek ocznych użytkownika. Natomiast heatmapy śledzą ruch kursora badanego oraz historię jego kliknięć. Dzięki tym dwóm badaniom możliwa jest dokładna analiza interakcji użytkownika ze stroną internetową.
Testy A/B pozwalają natomiast na testowanie różnych wersji strony internetowej. Badacz może skonfrontować dwa warianty np. formularza i na podstawie doświadczeń użytkowników wyłonić ten, który lepiej się sprawdził.
Kolejną metodą, którą każdy z nas doskonale zna, jest ankieta. Pozwala na uzyskanie odpowiednich informacji od bieżących użytkowników strony. Pamiętaj, aby pytania w ankiecie były zwarte i zamknięte. Dzięki temu zwiększasz prawdopodobieństwo sukcesu badania.
Card sorting to badanie, które pomoże ułożyć strukturę strony. Badacz prosi użytkownika o intuicyjne jego zdaniem posortowanie kategorii w sklepie czy innych elementów menu. Prosząc badanego o wyjaśnienie swojej decyzji, możemy nadać badaniu znamiona badań jakościowych.
Podsumowanie
Przeprowadzenie rzetelnych badań przed uruchomieniem strony internetowej pozwoli Ci wyeliminować najczęstsze błędy. Natomiast regularne badania nad działającą już witryną skorygują bieżące problemy, z którymi zmagają się użytkownicy Twojej strony.
Jeżeli nadal zastanawiasz się nad tym, które badania najlepiej przeprowadzić, pamiętaj, żeby nie ograniczać się tylko do jednej metody. Wykorzystaj potencjał zarówno metod ilościowych, jak i jakościowych. Dzięki temu podejdziesz do problemów rzetelnie i wielowymiarowo.
Dowiedz się więcej o UX z naszego bloga albo od razu przejdź do działania i skontaktuj się z nami! Pomożemy Ci wybrać rozwiązanie, które sprosta Twoim wymaganiom.
